Ματζουράνα

Ματζουράνα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια (Ανακατεύθυνση από Μαντζουράνα)

Ματζουράνα
Ματζουράνα
Βασίλειο:
Φυτά (Plantae)
Συνομοταξία:
Αγγειόσπερμα(Magnoliophyta)
Ομοταξία:
Δικοτυλήδονα(Magnoliopsida)
Τάξη:
Λαμιώδη (Lamiales)
Οικογένεια:
Χειλανθή (Lamiaceae)
Γένος:
Ορίγανον (Origanum)
Είδος:
O. majorana
Ορίγανον η μαντζουράνα
(Origanum majorana)
L.

Η ματζουράνα (Ορίγανον η μαντζουράνα, λατ. Origanum majorana) είναι αγγειόσπερμο, δικότυλο, πολυετές φυτό το οποίο ανήκει στην τάξη λαμιώδη και στην οικογένεια χειλανθή, είναι δε συγγενικό φυτό με τη ρίγανη. Αναφέρεται στον Ψαλμό Ν΄(51), στίχο 9, ως ύσσωπος. Είναι ιθαγενές των χωρών της Μεσογείου με 6 είδη ποωδών φυτών. Το πιο σημαντικό είδος είναι η ματζουράνα ορίγανο ή κοινή, το ύψος της φτάνει τα 60 εκατοστά, ο βλαστός είναι τετραγωνικός, πολύκλαδος
Πηγή https://el.wikipedia.org/

Για να ζήσει και να αναπτυχθεί χρειάζεται ήλιο ήλιο και έδαφος αρκετά γόνιμο ενώ δεν της αρέσει καθόλου μα καθόλου η σκιά ούτε και οι χαμηλές θερμοκρασίες για αυτό είναι τόσο παράλογο να βρούμε μιά "μαντζουράνα στο κατώι όσο ένα γάιδαρο στα κεραμίδια" για να θυμηθούμε και την πολύ παλιά αυτή παροιμία που υποδηλώνει άνθρωπο του οποίου τα λόγια και οι απόψεις είναι εντελώς παράλογα
όπως η ρίγανη και το δίκταμο αυτοφύεται στη χώρα μας κάτι για το οποίο θα έπρεπε να είμαστε ευγνώμονες
είναι φυτό πολυετές εδώδιμο της Μεσογείου με πολλές παραφυάδες έχει μυρωδάτα χνουδωτά ωοειδή μικρά φύλλα με θαυμάσιο άρωμα έχει όρθια στε­λέχη που διακλαδίζονται λευκά άνθη που έχουν απίθανο άρωμα...
είναι αγγειόσπερμο δικότυλο και ανήκει στη τάξη των "lamiales" στην οικογένεια των "Lamiaceae" - χειλανθών- και στο γένος "origanum" το δε φαρμακευτικό της όνομα είναι Origanum majorana και
αν θέλουμε να την καλ­λιεργήσουμε σε γλά­στρα πρέπει το χώμα να είναι αφράτο ελαφρά αλκαλικό και πλούσιο για να μην χάνονται οι πο­λύτιμες ουσίες του φυτού μας.
Είναι πολυετές φυτό, που συγγενεύει με τη ρίγανη, ενώ το άρωμά της θυμίζει θυμάρι. Έχει πιο όρθια κλαδιά, αλλά έχει μικρότερο ύψος από την ρίγανη. Οι βλαστοί και τα φύλλα της έχουν ελαφρύ μωβ χρώμα, με λιγότερο και κοντύτερο τρίχωμα από την ρίγανη. Ανθίζει από τον Ιούλιο μέχρι και τον Σεπτέμβριο ενώ τα άνθη της είναι πιο πυκνά και πιο μεγάλα στην ταξιανθία από την ρίγανη.
Ευδοκιμεί σε περισσότερο γόνιμα εδάφη από την ρίγανη, και χρειάζεται περισσότερο νερό. Σχετικά με την θερμοκρασία που μπορεί να αναπτυχθεί υπάρχουν ποικιλίες που αντέχουν περισσότερο από την ρίγανη στις παγωνιές του χειμώνα και σπάνια χάνουν το τμήμα τους πάνω από το έδαφος.
Πολλαπλασιάζεται με σπόρο, με μίσχους, καθώς και με διαίρεση των φυτών που παίρνουμε από παλιές φυτείες.
Φυτεύεται σε αποστάσεις 40-50 εκ. ανάμεσα στις γραμμές και 30 εκ. πάνω στη γραμμή. Ορισμένες ποικοιλίες μικρής ανάπτυξης που φυτεύονται σαν ετήσιες φυτεύονται πιο πυκνά σε αποστάσεις 40 εκ. ανάμεσα στις γραμμές και 15-20 εκ. πάνω στην γραμμή .
Η καλλιέργεια της ματζουράνας αποδίδει οικονομικά μόνο ως αρδευόμενη ενώ απαιτούνται σκαλίσματα για τι είναι ευαίσθητη στα ζιζάνια.
Η συγκομιδή όταν προορίζεται για την παραγωγή αιθέριου ελαίου γίνεται μια φορά το χρόνο στο στάδιο της πλήρους ανθήσεως. Ενώ όταν χρησιμοποιείται ως ξηρή δρόγη γίνεται δύο φορές το χρόνο λίγο πριν την άνθηση.
Η ξηρανσή της γίνεται είτε σε αποθήκες με σκιά για να διατηρείται το άρωμα της, είτε σε ξηραντήρια.
Οι αποδόσεις σε χοτομάζα το δεύτερο χρόνο μπορούν να φθάσουν τα 600-700 κιλά. Η πολυετής καλλιέργεια έχει σταθερή παραγωγή για 5-6 χρόνια.
Η μαντζουράνα χρησιμοποιείται στην φαρμακευτική, ως ρόφημα για τον βήχα, τον πονοκέφαλο, τον πονόδοντο, την δυσπεψία και τις ενοχλήσεις του εντέρου.
Χρησιμοποιείται και ως αντισηπτικό για τα τραύματα.
Στην μαγειρική, ως καρύκευμα σε φαγητά, σαλάτες κ.α.
Στην μελισσοκομία γιατι είναι μελισσοτροφικό φυτό και τέλος ως καλλωπιστικό φυτό την συναντάμε πολύ συχνά σε κήπους.

ΣΤΑΘΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
ΓΕΩΠΟΝΟΣ ΑΠΘ
Μ.sc. Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης
Αναρτήθηκε από ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΑΘΑΚΟΠΟΥΛΟΣ στις 6:59
http://istath.blogspot.gr/2011/07/labiatea-origanum-majorana.html


ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ Χημικός Διπλωματική Εργασία Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης «ΓΕΩΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ» ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: «Περιβαλλοντική και Θαλάσσια Γεωχημεία» Επιβλέπων: Καθηγητής Σωτήριος Βαρνάβας Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Γεωλογίας ΠΑΤΡΑ, 2011
Χαρακτηριστικά
Τα φύλλα της είναι μικρά, αντίθετα, χνουδωτά, ωοειδή και έχουν μία χαρακτηριστική όμορφη οσμή λεβάντας. Τα άνθη της είναι μικρά λευκού χρώματος.
Χρήσεις
Τα φύλλα της χρησιμοποιούνται ως μπαχαρικό, συνήθως στο κρέας και το ψάρι, αλλά και ως αφέψημα. Από τα φύλλα του φυτού λαμβάνεται αιθέριο έλαιο που χρησιμοποιείται ως αντισηπτικό και αντισπασμωδικό ενώ έχει χρήσεις και στην αρωματοποιία.
Ιστορία - Καταγωγή
Η μαντζουράνα είναι από τα είδη ρίγανης που το συναντάμε κυρίως στις χώρες της Νοτίου Ευρώπης και της Βορείου Αφρικής.
Ήταν γνωστή στην αρχαιότητα όπου τα νεαρά ζευγάρια στεφανώνονταν στις γαμήλιες τελετές με φυτά μαντζουράνας γιατί πίστευαν ότι είχαν το άρωμα της Αφροδίτης.
Σήμερα καλλιεργείται σε μερικές ευρωπαϊκές ή παραμεσόγειες χώρες (Γερμανία, Ουγγαρία, Τυνησία, κ.λπ.). 


Στην Ελλάδα η ματζουράνα είναι γνωστή από τα αρχαία χρόνια όπου την χρησιμοποιούσαν ως φάρμακο κατά στομαχικών και εντερικών ενοχλήσεων. Ο Γαληνός προτρέπει την χρήση της ως χωνευτικού.[2] Σήμερα καλλιεργείται ως καλλωπιστικό και αρωματικό φυτό σε γλάστρες και κήπους.
Στην Ελλάδα δεν αυτοφύεται παρά μόνο καλλιεργείται σε γλάστρες και κήπους σαν καλλωπιστικό ενώ γίνεται προσπάθεια να καλλιεργηθεί σε μεγάλη έκταση. Η δρόγη του χρησιμοποιείται σαν άρτυμα (μπαχαρικό), ενώ το αιθέριο έλαιό της στη φαρμακευτική, αρωματοποιία κ.λπ..
Θεωρείται ότι έχει αντισπασμωδικές, αντισηπτικές, αντινευραλγικές, αντικεφαλαλγικές και άλλες Στην αρχαιότητα στην Ελλάδα η μαντζουράνα είναι γνωστή από την αρχαιότητα. εκείνα τα μακρινά χρόνια η μαντζουράνα ήταν τροφή και φάρμακο παράλληλα. ο Ιπποκράτης τη χρησιμοποιούσε ως αντισηπτικό
Ο Διοσκουρίδης στην υδρωπικία στη δυσουρία στους κολικούς στα διαστρέμματα και ως τονωτικό του οργανισμού
Ο Γαληνός ως χωνευτικού όπως και ο Θεόφραστος και ο Πλίνιος ήταν δε γνωστή ως σάμψυχο ή αμάρακον και ήταν το σύμβολο της ευτυχίας για όλους τους λαούς της Μεσογείου: των Ελλήνων των Ρωμαίων των Αιγυπτίων και των Αράβων ενώ όλοι χρησιμοποιούσαν την μαντζουράνα εκτός από τροφή ως φάρμακο για τα στομαχικά και εντερικά τους προβλήματα...
Λέγεται πως το άρωμά της το χρησιμοποιούσε η θεά Αφροδίτη η οποία και τη δημιούργησε ως σύμβολο της ευτυχίας.

H μαντζουράνα και η σπουδαία θέση που πρέπει να κατέχει στη διατροφή μας



Από τι αποτελείται
Η μαντζουράνα είναι μια από της ισχυρότερες πηγές φυσικών αντιοξειδωτικών -όπως η ρίγανη,το θυμάρι,η λεβάντα,το δεντρολίβανο,η τριγωνέλλα,ο ύσσωπος, το φασκόμηλο και ο γλυκάνισος -(3) και περιέχει ένα πλήθος άλλων θρεπτικών συστατικών όπως: ιχνοστοιχεία μέταλλα βιταμίνες και
αιθέρια έλαια , τα βασικότερα έλαιά της είναι:
  • cis-sabinene-hydrate/ terpinen-4
  • carvacrol/thymol 
* ισχυρότατα αντιοξειδωτικά και τα δύο με περιεκτικότητα από 0,5 έως και 4%.

Τα βασικότερα αντιοξειδωτικά της είναι:
  • terpinolene
  • γ-terpinene 
  • α-terpineol
  • β-Caryophyllene
  • glycosides
  • flavonoids
  • tannins
  • phenolic acids όπωs
  • labiatico και
  • rosmarinic
  • steroids
  • triterpenoids όπως τοoleanolic acid - ηπατοπροστατευτικό 
  • ursolic acid
- μελέτη απέδειξε ότι το ursolic acid της μαντζουράνας εμφανίστηκε να είναι ένας ισχυρός αναστολέας της ακετυλοχολινεστεράσης ( AChE) η οποία καταστρέφει ένα νευροδιαβιβαστή -την ακελυλοχολίνη που σαν αποτέλεσμα -μαζί με άλλους παράγοντες - έχει την ασθένεια του Alzheimer , άλλα φρούτα και βότανα που περιέχουν αυτό το ισχυρό τριτερπένιο - το ursolic acid - είναι τα μήλα που οι φλούδες του περιέχουν μεγάλες ποσότητες ursolic acid,ο βασιλικός,τα μύρτιλλα, τα βατόμουρα , η μέντα , το δεντρολίβανο , η λεβάντα , η ρίγανη , το θυμάρι,ο κράταιγος και τα δαμάσκηνα...

Τα μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία της είναι:

  • σίδηρος
  • φώσφορος
  • κάλιο
  • ασβέστιο
  • ψευδάργυρo
  • μαγγάνιο
Οι βιταμίνες της:
  • βιταμίνης C
  • νιασίνης
  • βιταμίνης Β6
  • βιταμίνης Α
  • φολικού οξέως
  • βιταμίνης Κ και
  • β – καροτίνης
Αποτελείται δε από 40% φυτικές ίνες βέβαια αυτό που πρέπει να γνωρίζουμε είναι ότι πάντα η περιεκτικότητα των ουσιών εξαρτώνται από την περιοχή που αναπτύχθηκε το φυτό

θεραπευτικές ιδιότητες και χρήσεις 
οι ιδιότητες της μαντζουράνας είναι πολλές και θαυμαστές και αυτές είναι:
ανοσοδιεγερτικές ανοσοτροποποιητικές αντισπασμωδικές και ηρεμιστικές που κάνουν τη μαντζουράνα θαυμάσιο ρόφημα για την αϋπνία,ποτέ όμως σε μεγάλες δόσεις διότι μπορεί να προκαλέσει ζαλάδες και παραισθήσεις , τονωτικές και καταπραϋντικές του νευρικού συστήματος δανική σε : 
  • άγχος και
  • κατάθλιψη - ιδανικός ο συνδυασμός της με το μελισσοβότανο -
  • υπερευαισθησίες
  • αϋπνίες
  • ημικρανίες
  • ίλιγγο
  • επιληψία
  • απώλεια μνήμης....
  •  αντιδιαβητικές...
  •  γαστροπροστατευτικές και καταπραϋντικές για τα προβλήματα του στομάχου και όλου του γαστρεντερικού συστήματος...
  • αντιεμετικές - ιδανικό για τις ανωμαλίες του πεπτικού συστήματος καθώς ανακουφίζει από το μετεωρισμό και τη δυσπεψία -
  • ισχυρές μυοχαλαρωτικές και αναλγητικές για
  • μυϊκούς πόνους
  • διαστρέμματα
  • στραμπουλίσματα και
  • νευραλγίες
  • αντισηπτικές...
  • αντιμικροβιακές..
  • ισχυρές αντιμυκητιακές...
  • ισχυρές αντιβακτηριακές -πολύτιμη η βοήθεια της μαντζουράνας στη θεραπεία του τυφοειδούς πυρετού
  • αποχρεμπτικές...
  • εφιδρωτικές 
  • χωνευτικές...
  • σπασμολυτικές...
  • διουρητικές...
  • αγγειοδιασταλτικές...
  • υποτασικές...
  • αντιοξειδωτικές...
  • χολαγωγές...
Ιδανική για τις παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος όπως: 
  • το νευρικό βήχα
  • το κρυολόγημα ( παρόμοια θεραπευτική του δράση με την ρίγανη )
  • τις αμυγδαλές
  • τη βρογχίτιδα
  • το άσθμα
  • Επίσης ευρήματα ερευνών παρέχουν ισχυρές ενδείξεις ότι η μαντζουράνα μπορεί να είναι ένα πολλά υποσχόμενο χημειοπροστατευτικό και θεραπευτικό βότανο για τον καρκίνο γενικά και ειδικά για τον καρκίνο του μαστού και τις μεταστάσεις του επιβεβαιώνοντας έτσι και την εναλλακτική της ιατρική χρήση και το συμπέρασμα δε άλλης μελέτης ήταν πως  τα εκχυλίσματα της μαντζουράνας εμφανίζουν αντι-καρκινική και ισχυρή αντιοξειδωτική δράση η δε αντι-πολλαπλασιαστική της δράση βρέθηκε να είναι δοσοεξαρτώμενη επίσης άλλες έρευνες παρέχουν βάση για την παραδοσιακή χρήση της μαντζουράνας σε θεραπείες καρδιαγγειακών παθήσεων και της θρόμβωσης χάρη σε αυτές της τις ιδιότητες η μαντζουράνα ενδείκνυται για:τους σπασμούς και σπασμωδικούς πόνους διαφόρων ειδών τη δυσπεψία τη ρινοφαρυγγίτιδα και φαρυγγίτιδα τις λοιμώξεις του στόματος και του φάρυγγα τις φλεγμονές του στόματος το μετεωρισμό και τις εντερικές ζυμώσεις τις μυκητιάσεις τους πόνους των αυτιών την αποτοξίνωση τη βρογχίτιδα τις αμυγδαλές τη ρινίτιδα το κρυολόγημα τη γαστρεντερίτιδα τις λοιμώξεις του γαστρεντερικού συστήματος τους στομαχόπονους τις ιογενείς λοιμώξεις τον έρπητα την κατάθλιψη το άγχος την αϋπνία τις φλεγμονές των ούλων και της γλώσσας σταματάει τον λόξιγκα 
  • Επίσης η μαντζουράνα προωθεί την έμμηνο ρήση για αυτό δεν πρέπει να χρησιμοποιείται κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης παρά μόνο στο φαγητό όπου και χρησιμοποιούμε πολύ μικρές ποσότητες 
Xρήση των εγχυμάτων των καταπλασμάτων των κομπρεσών και του αιθέριου ελαίου της μαντζουράνας η οποία είναι εσωτερική και εξωτερική εξωτερική χρήση 

Eξωτερική χρήση
  • - χρησιμοποιούμε το κατάπλασμα των φύλλων της σε ρευματικούς και αρθριτικούς πόνους
  • - κάνουμε επαλείψεις με το αιθέριο έ­λαιο της σε ρευματικούς και αρθριτικούς πόνους τους οποίους ανακουφίζει άμεσα
  • - χρησιμοποιούμε το αιθέριο έλαιο της μαντζουράνας με το θαυμάσιο άρωμα της όταν έχουμε κακή διάθεση κατά­θλιψη άγχος και στρες...
  • - χρησιμοποιούμε τα φύλλα της πάνω σε μώλωπες ή σε τσιμπήματα εντόμων για άμεση ανακούφιση...
  • - χρησιμοποιούμε τα φύλλα της για να προστατέψουμε τραύματα και πληγές από τη σηψαιμία καθώς και για την γρήγορη επούλω­σή τους...
  • -χρησιμοποιούμε το χυμός των φύλλων της μαντζουράνας για εντριβές σε νευραλγίες...
  • - χρησιμοποιούμε κομπρέσες με ζεστό αφέψημα μαντζουράνας για να καταπραΰνουμε αρθριτικούς και ρευματικούς πόνους καθώς και πρηξίματα... 
  • - χρησιμοποιούμε αιθέριο έλαιο μαντζουράνας με τη βοήθεια μιάς μπατονέτας για το πονεμένο μας δόντι...
  • - χρησιμοποιούμε έγχυμα από τα φύλλα της μαντζουράνας στο νερό του μπάνιου μας για να ηρεμήσουμε και να τονώσουμε τον οργανισμό μας μετά από μιά κοπιαστική ημέρα...

Εσωτερική χρήση
Το έγχυμα της μαντζουράνας μπορεί να συνδυαστεί άριστα με αρίστης ποιότητας μέλι προσφέροντάς μας ένα θαυμάσιο ρόφημα...
  • - το έγχυμα των φύλλων της μαντζουράνας καταπραΰνει τους πονοκεφάλους και του ιλίγγους
  • - το έγχυμα των φύλλων της μαντζουράνας καταπραΰνει τους πόνους από αρθριτικά και ρευματικά
  • - χρησιμοποιούμε έγχυμα μαντζουράνας στο βήχα στο κρυολόγημα τη γρίπη
  • - χρησιμοποιούμε έγχυμα μαντζουράνας όταν νιώθουμε κουρασμένοι αγχωμένοι μελαγχολικοί στρεσαρισμένοι 
  • - χρησιμοποιούμε έγχυμα μαντζουράνας για τον στομαχόπονο τη δυσπεψία τις εντερικές διαταραχές
  • - χρησιμοποιούμε έγχυμα μαντζουράνας αν έχουμε αϋπνίες
  • - χρησιμοποιούμε έγχυμα μαντζουράνας σαν άριστο χωνευτικό
  • - χρησιμοποιούμε έγχυμα μαντζουράνας σαν μυοχαλαρωτικό

Το αιθέριο έλαιο της μαντζουράνας

Μπορούμε να σταλάξουμε λίγες σταγόνες σε μιά κουταλιά μέλι και να χαρούμε τη θαυμάσια γεύση του και το όμορφο άρωμά του...
  • - Χρησιμοποιούμε το αιθέριο έλαιο της μαντζουράνας ως αντισηπτικό και αντισπασμωδικό
  • - Χρησιμοποιούμε το αιθέριο έλαιο της μαντζουράνας για επαλείψεις στις πονεμένες μας αρθρώσεις 
  • -Χρησιμοποιούμε ο αιθέριο έλαιο της μαντζουράνας απευθείας στο δέρμα για 
  1. Να ανακουφίσουμε τους μυϊκούς πόνους τα ελαφριά οιδήματα τη δυσκαμψία στις αρθρώσεις 
  2. Να θεραπεύσουμε τους μώλωπες και τις χιονίστρες 
  • - Χρησιμοποιούμε το αιθέριο έλαιο της μαντζουράνας στην οδοντόκρεμά μας 
  • - Χρησιμοποιούμε το αιθέριο έλαιο της μαντζουράνας όταν έχουμε ανάγκη να ηρεμήσουμε και να χαλαρώσουμε 

Η μαντζουράνα στην κουζίνα μας 
τα φύλλα και τα λουλούδια της μαντζουράνας τα χρησιμοποιούμε στην αρωματοποιία την ζαχαροπλαστική και στη μαγειρική όπου μαζί με τη ρίγανη είναι από τα βασικότερα βότανα της μεσογειακής κου­ζίνας
τη χρησιμοποιούμε στο κρέας στις σάλτσες για τα ζυμαρικά μας  στις χορτόπιτες στα όσπρια στο ψωμί στο τυρί σε διάφορα είδη ψαριών και οστρακοειδών στις διάφορες σαλάτες μας και όταν μας δίνετε η δυνατότητα τη χρησιμοποιούμε φρέσκια και πάντα την προσθέτουμε στο τέλος του μαγειρέματος για να μην εξανεμιστούν τα αιθέρια έλαιά της και χάσει τα αρώματά της αν έχουμε φρέσκια μαντζουράνα και θέλουμε να τη διατηρήσουμε για όλο το χειμώνα κάνουμε το εξής:
γεμίζουμε μιά παγοκύστη με νερό και σε κάθε θηκάκι βάζουμε και από λίγα φρέσκα φύλλα μαντζουράνας
Τοποθετούμε την παγοκύστη κανονικά στη κατάψυξη και κάθε που χρειαζόμαστε φρέσκια μαντζουράνα για το φαγητό μας χρησιμοποιούμε και από ένα παγάκι 
τη χρησιμοποιούμε ακόμα για να αρωματίσουμε το λάδι μας και τα ποτά μας και αν έχουμε από τους αρωματικούς της σπόρους τους χρησιμοποιούμε ως άρτυμα αλλά και ως συντηρητικό σε ποτά και γλυκά

Τη συνδυάζουμε
  • με το θυμάρι
  • με τη δάφνη
  • με το βασιλικό
  • με το σκόρδο
  • με τη ρίγανη
  • με το δεντρολίβανο
  • με το φασκόμηλο 
  • με το θρούμπι...
Αυτή λοιπόν είναι η μαντζουράνα μας ένα από τα σπουδαία βότανα που φύονται στον τόπο μας μιά εξαιρετική πηγή φυσικών βιοδραστικών ενώσεων που θα πρέπει να υπάρχει στην κουζίνα μας για να μας χαρίζει το άρωμά της και την κρυμμένη της δύναμη ας μην την ξεχνάμε..
~~~~~~~~~~
Αναρτήθηκε από ntana panagiotou 

Καλιέργεια 

Η καλλιέργεια μαντζουράνας είναι ένας υπέροχος τρόπος να προσθέσετε άρωμα και γεύση στον κήπο και στην κουζίνα σας! Η μαντζουράνα ελκύει πεταλούδες και άλλα ευεργετικά έντομα στον κήπο, κάτι που την κάνει ιδανικό σύντροφο για τα υπόλοιπα φυτά. Η γλυκιά μαντζουράνα είναι πολύ κοντινός συγγενής της ρίγανης και πολύ δημοφιλής στη μαγειρική. Επίσης το τσάι μαντζουράνας έχει θαυμάσιο άρωμα και είναι ευεργετικό για τον ανθρώπινο οργανισμό.
Διαλέξτε ένα ηλιόλουστο σημείο για να φυτέψετε την μαντζουράνα. Θα γίνει ένας θάμνος περίπου 60 εκατοστών, αν βρει τον απαραίτητο ελεύθερο χώρο. Είναι μονοετές φυτό και οι χαμηλές θερμοκρασίες μπορούν να το καταστρέψουν. Το κλίμα της Μεσογείου είναι ιδανικό για το συγκεκριμένο βότανο και η φύτευση του στην αρχή της άνοιξης, θα φέρει ένα όμορφο αρωματικό φυτό για όλο το καλοκαίρι.
Η ανάπτυξη της μαντζουράνας είναι λίγο αργή, γιαυτό προτιμήστε να φυτέψετε μικρά φυτά, παρά σπόρους. Μην το παρακάνετε με το πότισμα, μιας και η γλυκιά μαντζουράνα προτιμά το ξηρό κλίμα. Είναι ανθεκτικό φυτό και δε χρειάζεται να χρησιμοποιήσετε κανένα λίπασμα ή χημικό φάρμακο.

Εδαφοκλιματικές συνθήκες
Η μαντζουράνα ευδοκιμεί σε περιοχές με ήπιο σχετικά κλίμα ενώ υποφέρει σε ψυχρές.
Παλιότερα για να προστατέψουν τα φυτά της μαντζουράνας από το κρύο τους χειμωνιάτικους μήνες τα σκέπαζαν με άχυρα ή ξερά χόρτα.
Σε άλλες περιπτώσεις για να αποφύγουν την καταστρεπτική επίδραση του ψύχους την καλλιεργούσαν σαν ετήσιο φυτό (Γερμανία κ.λπ.).
Έτσι για την καλλιέργειά της πρέπει να προτιμούνται περιοχές μάλλον θερμές, όπως παραθαλάσσιες, νησιωτικές κ.λπ. Ως προς τα εδάφη, κατάλληλα θεωρούνται τα πλούσια που αποστραγγίζονται καλά. Συνεκτικά και βαριά χωράφια που συγκρατούν υγρασία το χειμώνα είναι τελείως ακατάλληλα.
Εξάλλου η μαντζουράνα δεν αντέχει πολύ την ξηρασία, για αυτό πρέπει να προτιμούνται δροσερές περιοχές ή όπου υπάρχει νερό να ποτίζεται 2-3 φορές το καλοκαίρι.

Πολλαπλασιασμός
Α) Σπόρος:
Α1) σε σπορείο: Ο σπόρος που είναι πολύ μικρός σπέρνεται σε υπαίθριο σπορείο με το γνωστό τρόπο. Η καλύτερη εποχή είναι οι αρχές Αυγούστου. Έτσι μπορούμε να έχουμε φυτά για μεταφύτευση τον Νοέμβριο. Σπορεία μπορούν επίσης να γίνουν και το φθινόπωρο (Σεπτέμβριο – Οκτώβριο) ή την άνοιξη (Μάρτιο – Απρίλιο).

Α2) Απευθείας σπορά στο χωράφι: Χρειάζεται περισσότερη ποσότητα σπόρου σε σχέση με τη σπορά σε σπορείο. Εφαρμόζεται σε εδάφη ελαφρά
Από τα φθινοπωρινά σπορεία παίρνουμε φυτά που μεταφυτεύονται στο χωράφι την άνοιξη (Μάρτιο – Απρίλιο)., ενώ η μεταφύτευση από τα ανοιξιάτικα σπορεία γίνεται αργά την άνοιξη (Μάιο) ή το φθινόπωρο (Οκτώβριο – Νοέμβριο). Η ποσότητα του σπόρου που χρειάζεται για ένα τετραγωνικό μέτρο σπορείου φτάνει τα 10 περίπου γραμμάρια και η έκταση του σπορείου με τα φυτά του οποίου θα φυτευτεί ένα στρέμμα είναι 6-8 τετραγωνικά μέτρα. Επειδή ο σπόρος είναι πολύ μικρός, για να σπαρθεί κανονικά πρέπει να ανακατεύεται με αρκετή ποσότητα ψιλής άμμου. Το σπορείο πρέπει να ποτίζεται συχνά, ιδίως τις πρώτες μέρες ώστε να διατηρείται λίγο υγρή η επιφάνειά του, γιατί αλλιώς δεν φυτρώνει ο σπόρος. Ιδιαίτερη φροντίδα πρέπει να δίνεται στο σπορείο του Αυγούστου, το οποίο εκτός από το συχνό πότισμα πρέπει να σκεπάζεται με ξηρά χόρτα ή άλλα υλικά. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο σπόρος μαντζουράνας σε προβλαστήριο με θερμοκρασία 25°C άρχισε να φυτρώνει ύστερα από 3 μέρες το δε φύτρωμά του ολοκληρώθηκε μέσα σε 15 μέρες.

Β) Παραφυάδες:

Σε φυτείες πάνω από ένα χρόνο η μαντζουράνα αναπτύσσει πολλές παραφυάδες τις οποίες παίρνουμε το φθινόπωρο ή την άνοιξη και τις μεταφυτεύουμε στο χωράφι.
Ο τρόπος αυτός είναι ο οικονομικότερος, εφόσον υπάρχουν παλιές φυτείες.

Εποχή και τρόπος φυτεύσεως
Τα φυτά της μαντζουράνας που θα αναπτυχθούν στο σπορείο ή οι παραφυάδες, μπορούν να μεταφυτευτούν στο χωράφι τόσο το φθινόπωρο όσο και την άνοιξη.
Η πρώιμη φθινοπωρινή μεταφύτευση είναι συνήθως καλύτερη από την ανοιξιάτικη και ιδίως από την πολύ όψιμη (Απρίλιο – Μάιο).
Η φύτευση είναι απλή και γίνεται σε γραμμές με το χέρι ή με καπνοφυτετική μηχανή.
Η καλύτερη απόσταση των φυτών μεταξύ των γραμμών είναι 40 εκατοστά και μεταξύ τους σε αυτές 30 εκατοστά , όπως βρέθηκε από τα πειράματα που κάναμε στη χώρα μας.

Καλλιεργητικές φροντίδες

Η μαντζουράνα είναι φυτό που θέλει αρκετή φροντίδα.
Εκτός από τις κατάλληλες εδαφοκλιματικές συνθήκες, η καλλιέργειά της δεν πρέπει να έχει ζιζάνια, ιδίως πολυετή (αγριάδα, βέλιουρα κ.λπ.).
Η καταπολέμησή τους γίνεται με σκαλίσματα ή με ζιζανιοκτόνα.
Σαν κατάλληλο ζιζανιοκτόνο θεωρείται το sinbar που χρησιμοποιείται και στη ρίγανη σε ποσότητα 220-2500 γραμμάρια στο στρέμμα.
Εξάλλου πρέπει να λιπαίνεται με φωσφορική αμμωνία σε ποσότητα 30-40 κιλά στο στρέμμα.
Το λίπασμα σκορπίζεται στο χωράφι τον Νοέμβριο – Δεκέμβριο.


Καλλιεργητικές Τεχνικές

Εγκατάσταση σε σπορείο: Εφαρμόζεται όταν πρόκειται να γίνει η εγκατάσταση σε βαρύ χωράφι που δημιουργεί στην επιφάνεια κρούστα. Το έδαφος του σπορείου πρέπει να ψιλοχωματιστεί εκ των προτέρων σε βάθος 15-20 εκ.. Μετά τη σπορά ο σπόρος καλύπτεται με άμμο και καλύπτεται με πλαστικό.
Απευθείας σπορά στον αγρό: Χρειάζεται περισσότερη ποσότητα σπόρου σε σχέση με τη σπορά σε σπορείο. Εφαρμόζεται σε εδάφη ελαφρά
Παραφυάδες: Τμήματα βλαστού με ριζικό σύστημα τα οποία αφαιρούνται από το μητρικό φυτό και φυτεύονται απευθείας στο χωράφι.
Η πυκνότητα φύτευσης επηρεάζει την απόδοση της καλλιέργειας, έτσι καλύτερες αποδόσεις υπολογίζονται σε πυκνότητα 8-10 φυτών/m2. Η φύτευση των σπορόφυτων ή των παραφυάδων γίνεται Οκτώβριο και σε περιοχές με μεγάλο υψόμετρο Μάρτιο. Συνήθως καλό είναι να καλλιεργείται η μαντζουράνα σε χωράφια που έχει καλλιεργηθεί πρώτα πατάτες ή ψυχανθή.


Συλλογή
Η συλλογή της μαντζουράνας γίνεται με δρεπάνια ή χορτοκοπτική μηχανή.
Η εποχή της συλλογής εξαρτάται από το σκοπό για τον οποίο καλλιεργούμε την μαντζουράνα.
Έτσι όταν πρόκειται να πάρουμε αιθέριο έλαιο, η καλύτερη εποχή για τη συλλογή είναι όταν τα φυτά βρίσκονται σε πλήρη άνθηση.
Όταν όμως παίρνουμε φύλλα, τότε η συλλογή πρέπει να γίνεται λίγο πριν από την άνθηση.
Συνήθως γίνονται δυο συλλογές το χρόνο (Ιούνιο – Αύγουστο). Από πειράματα που κάναμε, βρέθηκε ότι η μεγαλύτερη παραγωγή σε χλωρό χόρτο ήταν όταν τα φυτά θερίστηκαν στην αρχή της άνθησης.
Μικρότερη παραγωγή χωρίς όμως σημαντική διαφορά από την προηγούμενη, πάρθηκε όταν τα φυτά βρίσκονταν σε πλήρη άνθηση, ενώ πολλή μικρή παραγωγή έδωσαν τα φυτά που βρίσκονταν στην απάνθηση.

Ασθένειες – ζωικοί εχθροί
Οι κυριώτεροι εχθροί του μάραθου είναι:
Μεγάλο πρόβλημα από Altenaria και Fussarium.
Προετοιμασία εδάφους - ΦύτευσηΠριν την εγκατάσταση των φυτών στο χωράφι απαιτούνται 1-2 οργώματα και σβαρνίσματα έως ότου το χωράφι να είναι καλά ψιλοχωματισμένο. Καλύτερη απόδοση έχουμε όταν υπάρχουν 8-10 φυτά/m2. Αποστάσεις φύτευσης 50-60cm μεταξύ των γραμμών και 20cm επί της γραμμής. Η πυκνότητα φύτευσης επηρεάζει την απόδοση της καλλιέργειας. Η φύτευση των σπορόφυτων ή των παραφυάδων γίνεται Οκτώβριο ή σε περιοχές με μεγάλο υψόμετρο Μάρτιο. Συνήθως καλό είναι να καλλιεργείται η μαντζουράνα σε χωράφια που έχει καλλιεργηθεί πρώτα πατάτες ή ψυχανθή. Καλύτερη εποχή φύτευσης στο χωράφι μετά τον Νοέμβριο.[1]

Καταπολέμηση ζιζανίων

Για να μειωθεί η εμφάνιση των ζιζανίων στο χωράφι μετά την εγκατάσταση της καλλιέργειας εφαρμόζεται εδαφοκάλυψη με πλαστικό (η αποτελεσματικότερη και πιο ακριβή μέθοδος) ή άχυρο, ή ακόμη υπολείμματα φυτών κ.λ.π όπως συμβαίνει και στη ρίγανη. Σε σύγκριση με την ρίγανη, στημαντζουράνα απαιτούνται περισσότερα σκαλίσματα για την καταπολέμηση των ζιζανίων αν επιθυμούμε να μην εφαρμόσουμε την μέθοδο της εδαφοκάλυψης.[1]

Λίπανση
Χρήση αζωτούχου λίπανσης φαίνεται ότι βελτιώνει την ποιότητα και την ποσότητα των καρπών όταν χρησιμοποιείται η ενδεδειγμένη ποσότητα. Αντίθετα αν χρησιμοποιηθεί μεγαλύτερη ποσότητα μειώνεται η απόδοση. Σε γενικές γραμμές δεν θεωρείται φυτό απαιτητικό σε λιπάσματα.[1]

Άρδευση
Σε γενικές γραμμές η μαντζουράνα είναι ξερική καλλιέργεια. Κατά τους πρώτους μήνες θα πρέπει να μεριμνήσουμε ώστε το έδαφος να είναι συνεχώς υγρό.[1] Μετά από αυτή την περίοδο, η συχνότητα ποτίσματος αραιώνεται. Γενικά όσο πιο συχνά ποτίζουμε τόσο μειώνεται η περιεκτικότητα σεαιθέριο έλαιο. Σε περίοδο ανομβρίας, η μέτρια άρδευση συντελεί σε μεγαλύτερες ταξιανθίες συνεπώς αυξημένη παραγωγή.[2]

Συγκομιδή
Η συγκομιδή της μαντζουράνας γίνεται συνήθως τέλη Ιούνιου-Αύγουστο όταν είναι σε πλήρη ανθοφορία για να παραλάβουμε μετέπειτα αιθέριο έλαιο καλής ποιότητας και με υψηλές αποδόσεις.[1] Για τα φύλλα μόνο λίγο πριν την άνθηση (Ιούνιο-Αύγουστο). [2] Συλλέγεται μηχανικά με χορτοκοτικό και ξηραίνεται στη σκιά.[1] Η στρεμματική απόδοση σε χλωρό χόρτο κυμαίνεται σε 400-500kg/στρέμμα, ενώ σε ξηρά δρόγη η απόδοση είναι 160-250kg/στρέμμα.[2]

Απόδοση
Η στρεμματική απόδοση σε χλωρό χόρτο κυμαίνεται από 400-500 κιλά.
Μετά τη συλλογή εφόσον το προϊόν πρόκειται να διατεθεί σαν ξηρή δρόγη, γίνεται ξήρανση και ακολουθεί τρίψιμο και κοσκίνισμα.
Οι δύο τελευταίες εργασίες γίνονται με το χέρι ή και με μηχανές (κομπίνες), αρκεί να προσαρμοσθούν κατάλληλα τα κόσκινα και ο αέρας.
Το τελικό ξηρό χοντροτριμμένο προϊόν ανέρχεται σε 40-50% του χλωρού.


Πηγή
http://botanologia.blogspot.gr/2013/10/blog-post_22.html
http://www.plosone.org/article/info%3Adoi%2F10.1371%2Fjournal.pone.0056649
http://www.plosone.org/article/info%3Adoi%2F10.1371%2Fjournal.pone.0068808
http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/%28SICI%291097-0010%28199805%2977:1%3C140::AID-JSFA18%3E3.0.CO;2-K/abstract
http://europepmc.org/abstract/MED/11355692/reload=0;jsessionid=Us2u38cktaqbaWUxqYav.20
http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0963996904001681
http://eprints.kingston.ac.uk/23139/
http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1537189107001607
http://www.hindawi.com/journals/jb/2010/464087/
https://www.novapublishers.com/catalog/product_info.php?products_id=26208
http://www.aensiweb.com/jasr/jasr/2013/1193-1201.pdf
http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1658365512600284
thalia

http://proionta-tis-fisis.com/mantzourana-farmakeftikes-kai-therapeftikes-idiotites-kai-hriseis/